W poprzednich artykułach pisaliśmy o rodzajach aparatów ortodontycznych i ich zastosowaniu w poszczególnych wadach zgryzu i w zależności od przedziału wiekowego. Dzisiaj bardziej szczegółowo opowiemy o TRAINERACH, które należą do grupy aparatów czynnościowych. Dla przypomnienia ­ czym właściwie są aparaty czynnościowe?

W APARACIE CZYNNOŚCIOWYM przebudowę łuków zębowych powodują siły wyzwalane przez czynność mięśni twarzy. Zmiany we wzajemnym ustawieniu łuków zębowych oraz wpołożeniu zębów w łuku zębowym uzyskuje się dlatego, że aparaty czynnościowe zmieniają napięcie mięśni żwaczowych, mięśni warg, policzków i języka. Po założeniu aparatu następuje podrażnienie tkanek otaczających i dostosow ywanie się ich do nowych warunków. Działanie sił mięśniowych jest przenoszone przez aparat na zęby, wyrostki zębodołowe, a nawet na stawy skroniowo­żuchwowe.

Do korygowania wad zgryzu przy użyciu mięśni własnych służy właśnie aparat ortodontyczny trainer. Eliminuje on złe nawyki i wspomaga prawidłowy rozwój kości i mięśni. Dodatkowo może być wyposażony w elementy, które służą do ćwiczenia mięśni i prawidłowych nawyków – odpowiednie ułożenie języka i warg. Zapobiega wysuwaniu żuchwy do przodu, likwiduje napór języka na zęby przednie, likwiduje zgrzytanie zębami. Wykorzystywany jest do eliminowania nieprawidłowych nawyków u dzieci między 4 a 12 rokiem życia. Może być również użyty jako aparat retencyjny przy zębach stałych (po leczeniu aparatem stałym do utrzymywania jego efektów). Używając tego typu aparatu od ortodonty możemy uniknąć kosztownego leczenia ortodontycznego w przyszłości. Siły mięśni twarzy i języka, odpowiednio pokierowane mogą być znacznie skuteczniejsze niż długotrwałe leczenie stałym aparatem ortodontycznym w dorosłym wieku. Aparaty typu tainer są efektywne głównie w czasie wzrostu organizmu.

Trainery mogą być zarówno standardowe, jak i indywidualnie ­ dopasowane do danego przypadku. Jeśli chodzi o trainery standardowe występują w różnych formach, np. płytki przedsionkowej z zaporą dla języka ­ leczenie pacjentów z niemowlęcym typem połykania w przypadkach uzębienia mlecznego, jak i mieszanego; mogą to być także trainery dla uzębienia stałego, których zadaniem jest, np. wyrównanie zębów w odcinku przednim.

Podsumowując, aparat czynnościowy typu trainer może być wykorzystywany praktycznie na każdym etapie leczenia ortodontycznego ­ zarówno do eliminacji nieprawidłowych nawyków u małych dzieci, jak i później, podczas fazy retencyjnej po leczeniu aparatem stałym. Pamiętać należy, że wczesne rozpoczęcie leczenia trainerem może zapobiec często żmudnemu i kosztownemu leczeniu aparatem stałym w późniejszym czasie.